Daltononderwijs

De basisprincipes van daltononderwijs

Het Spinoza Lyceum is een daltonschool voor voortgezet onderwijs in Amsterdam. Helen Parkhurst (1886-1973), een onderwijzeres uit de Verenigde Staten, bedacht het daltononderwijs. Parkhurst zag school als een oefenplek voor leren en leven: Let us think of school rather as a sociological laboratory where the pupils themselves are the experimenters, not the victims of an intricate and crystallized system in the evolution of which they have neither part nor lot. Let us think of it as a place where community conditions prevail as they prevail in life itself. Parkhurst breekt met klassikaal frontaal onderwijs. Zij richt de klaslokalen zodanig in dat kinderen met een verschillende mate van ontwikkeling er aan verschillende taken kunnen werken. Hier wordt op het Spinoza Lyceum zo goed mogelijk rekening mee gehouden.

Vrijheid/verantwoordelijkheid, samenwerking, effectiviteit, zelfstandigheid en reflectie zijn de kernwaarden in het daltononderwijs. Het onderwijs op het Spinoza Lyceum is zo ingericht dat leerlingen leren met vrijheid om te gaan, ze leren samenwerken en leren daardoor ook grondiger, leren reflecteren op hun werk, ze leren hoe ze zelfstandiger kunnen worden en als dat allemaal goed en doordacht gebeurt dan heeft dat meer leereffect. Leerlingen krijgen in klassen en op een bepaald niveau (mavo, havo of vwo) les, maar binnen die lessen kunnen ze vaak voor een groot deel zelf bepalen in welk tempo zij de lesstof doornemen en in welke vorm zij de lesstof afronden. Leerlingen kunnen keuzes maken, bijvoorbeeld voor de daltonuren die zij volgen. 

Het daltonuur

Voor ieder vak zijn reguliere lessen ingepland in het lesrooster en daarnaast wordt er iedere dag minstens één daltonuur aangeboden. Een daltonuur is een verplicht lesuur en leerlingen kunnen helemaal zelf bepalen aan welk vak zij gaan werken en bij welke docent zij zich inschrijven. Zo kan een leerling goed zelfstandig werken, samenwerken met leerlingen uit andere klassen of extra uitleg vragen bij een docent. In totaal volgt een leerling zeven daltonuren per week. Leerlingen kunnen kiezen uit verschillende soorten daltonuren: vakdalton, flexdalton, stiltedalton en maatwerkdalton. Bij vakdalton werken leerlingen (grotendeels) aan het vak waarvoor ze zich hebben ingeschreven, bij flexdalton kunnen ze zelf bepalen waaraan ze gaan werken, maatwerkdalton is voor specifieke groepen en stiltedalton spreekt voor zich. Ook worden er tijdens het jaar in de daltonuren verschillende cursussen aangeboden, die afwijken van wat de normale vakken aan lesstof aanbieden. Zo kunnen leerlingen meedoen met grote projecten, zoals de musical, de solar boat challenge of een grootschalige dansvoorstelling. Ook kunnen leerlingen zich inschrijven voor kortere cursussen, zoals yogalessen, lessen over hoe je liedteksten leert schrijven of lessen waarin je met wiskundespelletjes aan de slag gaat. Het geheel van vaklesuren, daltonuren en speciale activiteiten draagt bij aan de vormgeving van ons daltononderwijs.

Opbouw van het jaar & de studiewijzer

Het schooljaar is ingedeeld in vier periodes van ongeveer negen weken met iedere periode verandert ook het lesrooster. Als leerling krijg je niet in elke periode alle vakken. Het voordeel hiervan is dat je je aandacht over minder vakken tegelijk hoeft te verdelen. 

Voor iedere periode krijgen leerlingen op het Spinoza Lyceum een daltonstudiewijzer. In deze studiewijzer zijn per vak de volgende punten terug te vinden:

• De onderwerpen van het vak die tijdens de periode behandeld worden;
• Welke opdrachten je per onderwerp zelfstandig kunt maken;
• Wat je aan het eind van de periode moet weten en kunnen;
• Wanneer je bepaalde opdrachten in moet leveren;
• Op welke manier lesstof wordt getoetst;
• Hoe opdrachten en toetsen meetellen voor het rapport.

De daltonstudiewijzer biedt dus een heel handig overzicht, aan de hand waarvan de leerling goed zelfstandig aan de slag kan met de lesstof per vak en draagt op die manier bij aan het leren om te gaan met zelfstandigheid. 

Plannen is een belangrijke vaardigheid voor het succes van leerlingen in de school (en ook voor de tijd na de middelbare school!). Vandaar dat we veel aandacht besteden aan het leren plannen. Dat doen we onder andere tijdens de mentorlessen en dan met name in de brugklas. Een goede ondersteuning bij het leren plannen is de Plenda, de agenda waarin leerlingen niet alleen hun toetsen en hun deadlines voor het inleveren van schoolwerk kunnen noteren, maar ook kunnen plannen wanneer ze dat werk gaan doen en hoe ze dat kunnen combineren bijvoorbeeld met hun sport- of andere activiteiten. 

Meer informatie

Meer informatie over het daltononderwijs is terug te vinden op de site www.dalton.nl. Daar is ook informatie te vinden over de Nederlandse DaltonVereniging, waar het Spinoza Lyceum bij is aangesloten.